De eerste ‘Bibliotheek op school’ in Utrecht is vanochtend feestelijk geopend op OBO de Klopvaart. Deze openbare basisschool in Overvecht en de Bibliotheek Utrecht trekken samen op om meer kinderen, meer, en met meer plezier, te laten lezen.
Het rode lint werd doorgeknipt door onderwijs- en cultuurwethouder Anke Klein, directeur van Bibliotheek Utrecht Deirdre Carasso en door bestuursvoorzitter Anko van Hoepen van SPO Utrecht. Deze drie eregasten lazen de leerlingen voor uit hun lievelingsboek. En wat blijkt?
Anke Klein hield als 12-jarig meisje in een schriftje precies bij welke boeken ze las.
Anko van Hoepen kan écht goed voorlezen, dat leerde hij op de Pabo.
Deirdre Carasso zat in de zesde klas bij kinderboekenschrijver Jacques Vriens: de figuur ‘Sandra’ uit zijn eerste boek is gebaseerd op Deidre en haar vriendinnen.
Alle foto’s bij dit artikel zijn gemaakt door Anna van Kooij
Stimuleren
Het idee achter de Bibliotheek op school is: lezen geeft plezier en is dé manier om taalontwikkeling al van jongs af aan te stimuleren. Kinderen die veel lezen hebben een grotere woordenschat en zijn beter in spelling, begrijpend lezen en schrijven.
Ontwikkeling van kinderen
Anko van Hoepen, bestuursvoorzitter SPO Utrecht waar OBO de Klopvaart bij hoort: ,,Dit is een fantastisch mooie ontwikkeling, waarmee we laten zien waar het echt om draait: samen werken aan de ontwikkeling van kinderen, los van instituties. We brengen de boeken naar de kinderen, op school: een veilige plek zonder drempels, waar ook ouders komen. We maken gebruik van elkaars talenten en dat is zo’n verrijking van de educatieve taak die zowel de bibliotheek als de school wettelijk hebben.’’
Effectief
De Bibliotheek op school is een landelijk initiatief met een bewezen effectieve aanpak. Door de structurele aanwezigheid van de Bibliotheek in de basisschool, worden namelijk ook kinderen bereikt die niet vanzelfsprekend thuis boeken lezen of lid zijn van de bieb. Uit onderzoek blijkt dat kinderen op deze scholen – in vergelijking met andere scholen – meer lezen, een betere leesvaardigheid hebben en significant hoger scoren op begrijpend lezen. (Nielen en Bus, 2016)
Leesmotivatie
Kyra Wessels, locatiedirecteur OBO de Klopvaart: ,,Ons doel is vooral de leesmotivatie bij kinderen verhogen. Ben je gemotiveerd, dan lees je meer, en als je meer leest, dan maakt het plezier daarin dat je nog meer gaat lezen. We ontwikkelen nu samen een leesplan om dat te bereiken. We hebben 750 nieuwe boeken aangeschaft, die kregen een centrale plek in de school.’’
De Bieb op school in OBO de Klopvaart is na de kerstvakantie van start gegaan. Leesconsulent Hanna Jonker van Bibliotheek Utrecht maakt sinds september vier uur per week deel uit van het team. Deirdre Carasso, directeur Bibliotheek Utrecht: ,,Met Bieb op School maken we een omslag in ons programma. In plaats van veelal eenmalige groepsbezoeken en gastlessen geven, zijn we nu structureel aanwezig in de school.’’
Kansrijk
Wethouder Anke Klein: ,,Lezen is ontzettend leuk én belangrijk voor de ontwikkeling van kinderen. Dat we in Utrecht de Bibliotheek op school hebben, is fantastisch, omdat hiermee alle kinderen de kans krijgen plezier met taal te hebben. Daar ben ik als wethouder heel blij mee. Onderwijs, bibliotheek en gemeente hebben de handen ineengeslagen, zo dragen we bij aan een kansrijke toekomst voor de kinderen van nu.”
In september zijn de eerste scholen in Utrecht begonnen met de Bibliotheek op school. Inmiddels doen al meer dan tien Utrechtse scholen mee.
‘Met zo’n boek als dit willen kinderen echt meer lezen hoor!’
De leerlingen van OBO De Klopvaart hebben hun eigen schoolbieb met honderden nieuwe boeken. En die worden goed gebruikt!
Omar uit groep 6: ,,Eerst vond ik lezen niet echt leuk, omdat ik het niet zo goed kon. Maar mijn moeder zei dat ik meer thuis moest lezen. Ik las Donald Duck en later ook andere boeken en toen begon ik het leuk te vinden, door Donald Duck! Nu houd ik vooral van avonturenboeken, want die beleef je mee. Het is net of je het zelf meemaakt.’’
Bisan uit groep 7 leest graag omdat ze er zo lekker rustig van wordt. ,,Het is thuis best druk, we hebben net een baby. Ik vind het fijn om in mijn kamer te lezen, dan vergeet ik alles om me heen en schrik ik als mijn moeder me roept voor het eten.’’
Haar klasgenoot Kerem: ,,Ik vind lezen fijn omdat je je eigen fantasie gebruikt. Als je leest over een bos, dan zie ik een ander bos voor me dan een ander kind, tijdens het lezen maak ik mijn eigen droom.’’
Asmaa uit groep 5 vindt vooral verhalen lezen leuk. ,,Misschien ga ik als ik later groot ben zelf ook een boek schrijven, over wat ik heb gedaan. Gewoon voor mijn plezier, wnat ik wil dokter worden of juf.’’
Dit is lezen 2.0 op de basisschool
Leesconsulent Hanna Jonker: ,,De kinderen waren zo enthousiast toen ze alle nieuwe boeken in de kasten zagen staan. Toen ik in oktober hier op De Klopvaart kwam, maakte ik een kennismakingsronde langs alle klassen. In elke groep nam ik vijf boeken mee, vertelde kort iets over elk boek, of ik liet een booktrailer zien: een korte video over een boek, zoals een filmtrailer. ‘Oh ja, díe wil ik lezen!’ reageerden ze al snel: deze aanpak spreekt kinderen meteen aan.’’
Door structureel, jarenlang, aanwezig te zijn in de basisschool, bereikt de Bibliotheek veel meer kinderen. Ook kinderen die niet vanzelfsprekend thuis boeken lezen of lid zijn van de bieb. OBO de Klopvaart is de eerste school in Utrecht die voluit werkt met Bieb op school. Voor de zomer zijn het er tien.
Hoe werkt Bibliotheek op school?
Kyra: ,,Eerst schreven we een leesplan, dit is nu nog in ontwikkeling, waarin staat wat je in de klas kunt doen met welk type boeken. Hoe je je boekencollectie up to date houdt. Hoe je leesmotivatie stimuleert. We krijgen hierbij deskundige begeleiding. Leesconsulent Hanna Jonker van de Bibliotheek Utrecht werkt de komende jaren vier uur per week bij ons op school. Ze werkt met de kinderen en ze geeft ons als team advies en tips. Hanna neemt heel veel obstakels weg. Het is een behoorlijke investering, maar met de leesconsulent koop je als het ware continuïteit. Dat vinden we belangrijk. OBO de Klopvaart heeft NPO-geld hiervoor ingezet.’’
Complete bibliotheek aangeschaft
,,We hebben een complete bibliotheek aangeschaft, met kasten en een uitleensysteem. Ongeveer 750 nieuwe boeken, vijf boeken per kind. Dat is een feest! We hebben heel veel van onze bestaande boeken weggedaan, sowieso alle boeken die meer dan tien jaar oud waren. Van de klassiekers schaften we een nieuwere druk aan. We kochten ook gedichten en informatieve boeken. Nu hebben we een goede balans. De aanschaf deden we in samenwerking met de collectiespecialist van de Bibliotheek, maar keuze lag bij ons, leescoördinatoren: Saskia Hartman (groep 1-2 leerkracht), Iris Duininck (leerkracht groep 7) en ik. Saskia en Iris volgden samen een opleiding bij de bieb.’’
Wat doen jullie nu al met lezen op school?
Kyra: ,We hebben maatjeslezen, waarbij kinderen uit verschillende klassen met elkaar lezen. We doen veel aan de Kinderboekenweek en we doen mee met de Nationale Voorleesdagen. We lezen vrijwel elke dag voor in elke klas: minstens drie keer per week, minstens 15 minuten tot een half uur.
Met de collega’s volgden we een training ‘boekenkring’: zo ervaarden zij zelf hoe leuk het is om met boeken aan de slag te gaan. In de training leerden ze de ‘boekenkring toe te passen om met kinderen over boeken in gesprek te gaan. Inmiddels presenteren niet alleen leerkrachten boeken in hun klas, ze vragen ook kinderen om dat te doen.’’
Boeken mee naar huis
,,Idealiter kunnen kinderen straks de boeken van school ook mee naar huis nemen. Dat gaan we uitproberen, we zullen ervaren of dat werkt. In Overvecht hebben veel kinderen (bijna) geen boeken thuis en relatief weinig leerlingen zijn lid van de bieb, die trouwens ook best ver weg ligt van onze school. Binnenkort organiseren we een ouderavond over lezen, in Bibliotheek Overvecht.’’
Noem eens een boek waarover kinderen enthousiast zijn?
Hanna: ,,’Het leven van een loser’ kennen kinderen wel, dat is een populaire serie. Ik laat ze ‘Planeet Omar’ zien, deze boekenserie sluit qua belevingswereld en thematiek net zo goed aan. De hoofdpersoon is een moslimjongen, zonder dat dat nou zo expliciet wordt uitgewerkt, en dat spreek kinderen heel erg aan. Met zo’n boek als dit willen echt méér kinderen lezen hoor!’’
Andere SPO-scholen die werken aan de Bibliotheek op school zijn:
De Kleine Dichter, de Anne Frankschool, Kindcentrum Rijnvliet, De Kaleidoskoop en de andere drie locaties van obs Overvecht: de Watertoren, de Gagel en Spoorzicht.
* Meer informatie lees je in deze factsheet