Het is maandagmorgen, 9 uur, in een halve kring zitten de leerlingen op stevige kussens rond de ochtendagenda op het digibord. Ze vertellen hun weekendverhalen, hebben het over het thema verdraagzaamheid. De een heeft een slaapfeestje gehad, een ander is met haar ouders op zondag gaan shoppen, een meisje vertelt hoe verdraagzaam ze probeerde te zijn tegenover haar zusje die zondag al om 6 uur wakker was.
Groep 7-8
Dit is het begin van de week in groep 7-8 van Mariëlle Roks. Haar groep maakt formeel deel uit van openbare basisschool Het Zand én is in de praktijk onderdeel van Academie Tien. Achttien kinderen van 10, 11 en 12 jaar oud, zitten met hun groepsleerkracht in een gezellig lokaal, ingebed in de onderbouwafdeling van de school voor mavo, havo en vwo. Ze komen op de fiets vanuit de hele stad naar deze bijzondere plek.
Tienerschool-pilot
Doel van de Utrechtse pilot met 10-14 onderwijs, waarin NUOVO en SPO Utrecht samenwerken, is de overgang tussen basis- en voortgezet onderwijs voor de kinderen vloeiend te laten verlopen. Vrijdag werd bekend dat het aantal pilots met onderwijs voor 10 tot 14-jarigen in Nederland, de afgelopen twee jaar is gegroeid naar vijftien scholen. Deze Utrechtse ‘tienerschool’ is één van deze pilots, een samenwerking van NUOVO en SPO Utrecht. Dit artikel is geschreven vanuit het perspectief van het primair onderwijs. Later volgt een tweede deel, gezien vanuit het voortgezet onderwijs.
Natuur en Techniek van vo-docent
Om 9.30 uur komt Myrthe van Dijk het groepslokaal binnen. Zij is leraar Natuur en Techniek op Academie Tien. Haar les gaat over voedingsleer en ze vraagt de kinderen hun i-Pad erbij te pakken. Ze loggen in bij LessonUp zodat ze na de instructie digitaal hun antwoorden kunnen invullen en meteen zien en bespreken hoe de groep kiest. Nadat verschillende voedingsstoffen zijn behandeld, zegt Myrthe van Dijk: ,,Je mag nu zelf een menu maken voor jouw eigen gezonde restaurant, met drie voor, vier hoofd- en twee nagerechten.’’ De kinderen juichen (echt waar!) en gaan enthousiast aan de slag.
Eigen leerproces
Groepsleerkracht Mariëlle Roks: ,,Ik vind dit zó gaaf om te doen! Ik heb de kans om met kinderen te werken op hun niveau, door met kinderen individueel afspraken te maken en door ze eigenaar te maken van hun eigen leerproces. En in deze pilot geef je kinderen de kans om langzamer of juist sneller te werken, in de veilige omgeving van hun groep.’’
Wie meer wil weten over de Utrechtse pilot met 10-14 onderwijs, is welkom op de inloopavond, aanstaande dinsdag 19 november tussen 18.00 en 20.00 uur op Academie Tien, Philipsguldenhof 100, Utrecht.
Leraren, leerlingen en ouders van de ‘juniorgroep’ vertellen tijdens de inloopavond over hun ervaringen tot nu toe. In januari – februari 2020 is de inschrijving voor volgend schooljaar. Bij voldoende inschrijvingen van 10 en 11-jarigen, start een tweede juniorgroep. Op zondag 19 januari 2020 is er een tweede informatiemiddag. Selectie gebeurt via gesprekken.
Hoe is dit initiatief ontstaan?
Eric van Dorp, College van Bestuur van SPO Utrecht: ,,Je merkt dat sommige kinderen eind groep 7 veel verder kunnen met de leerstof. Maar dat lukt eigenlijk niet, vanwege de scheiding met het vo. En een tweede reden van belang is dat in de eerste klas voortgezet onderwijs kinderen zitten die weliswaar in hun sociaal-emotionele ontwikkeling echt pubers zijn en aan het vo toe zijn, maar die wat betreft kennis en vaardigheden nog beter een tijdje op po-niveau functioneren.’’
Waarom participeert SPO Utrecht?
Eric van Dorp: ,,We willen een verbinding maken tussen primair (po) en voortgezet onderwijs (vo). Po en vo verschillen, dat blijft zo, maar ik zou het onderwijs willen vervlechten. Met een minder strakke knip, kan een kind zich blijven door-ontwikkelen. Een groep 8-kind kan in deze pilot bijvoorbeeld in taal heel goed zijn en op vo-niveau werken en bij rekenen op groep 7-niveau.’’
,,We proberen de structuren te doorbreken. Want de knip zit niet in het kind of in de leraar, maar in de systemen en organen, in belemmeringen door overheid en bedrijven. Daar leer je veel van tijdens zo’n pilot. Bijvoorbeeld bij ParnasSys (po) en Magister (vo). Een kind kan niet in beide systemen zijn ingeschreven. Dus wordt het ParnasSys. Maar Magister is belangrijk bij 10-14 onderwijs, want hierin zitten koppelingen met leermiddelen die je in het vo gebruikt.’’
Wat is het uiteindelijke doel?
Eric van Dorp: ,,Voor mij is 10 tot 14 onderwijs een tussenstap naar onderwijs van 0 tot 18 jaar. Mijn visie is: een kind ontwikkelt al zijn talenten, zo goed het kan. (Dat betekent trouwens ook dat diplomering er anders uit komt te zien.) Po en vo verschillen, en dat blijft zo.
Maar ik zou het onderwijsaanbod op de scholen willen vervlechten. Ik vind het niet goed om kinderen hiervoor UIT hun groep te halen. Als volgende stap in de ontwikkeling zou ik graag zien dat een leraar werkt op po én vo. Ik pas de organisatie van mijn school wat aan, zodat kinderen op de basisschool al vo-lessen kunnen volgen. Ik ga ‘sjouwen’ met leerkrachten, niet ‘sjouwen met kinderen’, ik wil eigenlijk naar een onderwijssysteem voor 0 tot 18 jaar. Dat is heel goed mogelijk, dat zie je ook op onze International School Utrecht, daar lopen kinderen van alle leeftijden…’’
In de klas
In de klas vertelt Bint (11): ,,Ik vind het wel leuk hier op school, we werken veel met de i-Pad en de lessen zijn heel open, ik vind het fijn dat je dingen kunt kiezen.’’ Zainap (11): ,,Ik hoorde van deze school via een klasgenootje. Ik heb hiervoor gekozen omdat het lesmateriaal leuk is en de klas zelf is ook leuk. Maar de groep op mijn vorige school was ook leuk hoor.’’
Bewondering
Groepsleraar Mariëlle Roks heeft bewondering voor haar leerlingen, die op 10- en 11-jarige leeftijd de stad doorfietsen en hun oude basisschool met alle basisschool-tradities en hun basisschool-vrienden achter zich lieten. ,,Daar hebben we ook veel aandacht voor hoor, hoe ze die contacten kunnen houden. Maar het is ook mooi om te zien hoe goed ze ‘blenden’ met Unit-1 van Academie Tien.’’
Selectie
Eric van Dorp: ,,Helaas merk je door deze pilot dat in feite nu al op 10-jarige leeftijd een soort selectie plaatsvindt, doordat ouders de keuze maken voor 10-14 onderwijs. Uiteindelijk wil je dat niet, want zo haal je de knip naar voren…’’
Dit artikel wordt vervolgd…